موزه سنگ با نام تاریخی حمام بلور، یکی از حمام های تاریخی قزوین است. حمام های بسیاری در طول تاریخ در این شهر ساخته شده است. وقتی شاه طهماسب در سال 962 هجری این شهر را به عنوان پایتخت انتخاب کرد؛ ارزش و اعتبار آن افزایش یافت. شاه طهماسب کارهای عمرانی گسترده ای را در شهر انجام داد؛ و یکی از آنها ایجاد حمام های فراوان بود. با ما همراه شوید تا در ادامه به معرفی بیشتر این بنای تاریخی بپردازیم.
تاریخچه حمام بلور
این حمام هم به دوره صفویه و هم قاجاریه نسبت داده می شود. هر چند هیچ کتیبه ای وجود ندارد که شامل تاریخ ساخت آن باشد. اما با توجه به لایه های نقاشی و سبک تزئینات آن به نظر می رسد؛ مربوط به دوره صفوی است. این موزه حمام تقریبا 1200 متر مربع مساحت داخلی دارد؛ و در یکی از مناطق قدیمی شهر به نام محله آخوند واقع شده است.
معماری حمام بلور
کل ساختمان حمام در زیر زمین قرار دارد؛ و از طریق سیزده پله به سمت پایین و به ورودی حمام یا سربینه می رسد. بعضی از گنبدهای ساختمان شصت تا صد و نود سانتی متر از سطح زمین بالاتر است. این روش هم برای آوردن آب قنات به حمام و هم به حداقل رساندن تبادل گرما بین قسمتهای داخلی و خارجی موزه استفاده شده است. در حقیقت خاک به عنوان یک عایق عمل می کرد.
علاوه بر این قرار گرفتن یک ساختمان در قلب زمین مقاومت خود در برابر خطر زلزله را افزایش داد. فضای اصلی در حمام های قدیمی به گونه ای از هم جدا شده اند؛ که گرما و رطوبت موجود در هر بخش با فضای مجاور تنظیم می شود؛ تا مردم بطور ناگهانی از یک اتاقک گرم وارد محیط سرد نشوند.
طرز کار حمام بلور
آب مورد نیاز حمام در گذشته از دو قنات آخوند و شاه تامین می شد. و آب از طریق لوله های خشتی با فشار ناشی از اختلاف سطح به محل مورد نظر می رسید. گرمای مورد نیاز در حمام نیز از طریق سوزاندن مواد آلی مانند خار و خاشاک، برگهای خشک و ضایعات حیوانات در اتاق آتشخانه ایجاد می شد. تون یا اتاق آتشخانه مکانی بیرون از فضای نشیمن حمام زیر گرمخانه قرار داشت. این حمام در سال 1380 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید؛ و بعدها به موزه سنگ تبدیل شد.
در نتیجه بازدید کنندگان علاوه بر آشنایی با سبک و سیاق معماری حمام، می توانند مجموعه ای از سنگ ها را نیز مشاهده کنند. گردشگران و مسافران فراوانی برای بازدید از این جاذبه با اطلاع از قیمت بلیط ارزان پرواز قزوین به این شهر آمده و علاوه بر حمام بلور از مابقی آثار باستانی هم بازدید می کنند.
استفاده مردم از حمام بلور
حمام بلور تا دهه 90 مورد استفاده قرار می گرفت. قبل از آن معمول نبود که هر خانه دارای حمام خصوصی باشد؛ و مردم از حمام های عمومی برای نظافتشان استفاده می نمودند. اما در دهه نود تقریبا همه خانه ها مجهز به حمام شدند؛ و نیازی به مراجعه مردم به حمام های عمومی نبود. در این زمان بود که بسیاری از حمام های سنتی و عمومی در ایران بسته و متروکه شدند. حمام بلور در زمانی کوتاه بازسازی و به موزه تبدیل شد.
جاذبه های نزدیک به حمام بلور
بیشتر جاذبه های گردشگری این شهر در کنار یکدیگر واقع شده اند؛ یا بسیار بهم نزدیک هستند. در بیشتر مواقع بازدید از بیش از دو جاذبه در یک روز امکان پذیر است. حمام بلور بسیار نزدیک به حسینیه امینی ها است؛ و فاصله این دو جاذبه تنها 600 متر می باشد.
خانه تاریخی یکی دیگر از جاذبه های نزدیک به این حمام است؛ و تنها 10 دقیقه با آن فاصله دارد. مسجد جامع که یکی از قدیمی ترین مسجد های ایران است؛ از دیگر جاذبه های نزدیک به حمام بلور می باشد. شما نیز می توانید با تهیه بلیط هواپیما مشهد به قزوین و برای برگشت بلیط هواپیما قزوین به مشهد به این شهر رفته؛ و سفری خاطره انگیز و ماندگار برای خود رقم بزنید.